Pomoc w jąkaniu

I. Wytyczne ASHA dotyczące diagnozy i potrzeby podjęcia interwencji u dzieci z niepłynnością mówienia w wieku przedszkolnym

1) jąkanie pojawiło się i trwa już 6 miesięcy lub dłużej;

2) jąkanie pojawiło się po ukończeniu przez dziecko 3,5 roku;

3) jąkanie od momentu pojawienia nasiliło się;

4) istnieje historia jąkania chronicznego w rodzinie;

5) dziecko ma trudności w zakresie rozwoju językowego lub też zaburzenia artykulacji;

6) u dziecka podczas artykulacji widoczne jest napięcie;

7) dziecko ma świadomość swojego zaburzenia;

8) rodzice są bardzo zaniepokojeni jąkaniem, które pojawiło się u dziecka.

II. ZŁOTE ZASADY, czyli najważniejsze wskazówki wspierające płynność mowy dziecka (wg K. Węsierskiej i B. Jeziorczak, 2011)

1. Mniej pytam, więcej komentuję.

2. Mówię w sposób zrozumiały dla dziecka.

3. Zamiast poprawiać powtarzam wypowiedź dziecka w sposób poprawny.

4. Daję dziecku czas na: rozpoczęcie wypowiedzi, odpowiedź na pytanie i zakończenie wypowiedzi.

5. Mówię w tempie wygodnym dla dziecka.

6. Stosuję pauzy i zasadę mówienia po kolei.

7. Wykorzystuję kontakt wzrokowy, bogatą ekspresję i mowę ciała.

III. Terapia

Występują czynniki ryzyka utrwalenia się jąkania w rodzinie, postawy w otoczeniu są nieprawidłowe, lęk u rodzica jest duży, dziecko ma świadomość i frustruje się z powodu swojej mowy, objawy są na poziomie średnim lub znacznym i przebiegają zmiennie, stabilnie w czasie lub nasilają się albo trwają już 12 miesięcy i więcej i nie ustępują.

• Metoda terapeutyczna dopasowana do potrzeb dziecka i rodziny, w przypadku dzieci od 2 do 8 roku życia zawsze angażująca rodziców do aktywnej współpracy.

• W miarę potrzeb wdrażanie metod wspomagających.

IV. Różnice

1. Zwykła niepłynność mówienia

a) pojawia się w wieku przedszkolnym w okresie intensywnego rozwoju mowy;

b) występuje u dzieci w wieku szkolnym;

c) w mowie występują powtórzenia i przedłużenia na początku wyrazów, najczęściej na początku wypowiedzi;

d) nasilenie objawów w mowie: <3%;

e) powtórzenia: 1-2 razy;

f) prolongacje: krótkie – do 1 sekundy.

2. Jąkanie wczesnodziecięce

a) pojawia się w wieku szkolnym;

b) występuje u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym;

c) w mowie występują powtórzenia, prolongacje i bloki w różnych miejscach w wyrazie i w zdaniu;

d) nasilenie objawów w mowie >3%;

e) powtórzenia: >2 razy;

f) prolongacje: >1 sekunda;

g) bloki: >1 sekundę, z napięciem.

3. Jąkanie chroniczne (forma patologiczna)

a) to jąkanie wtórne – utrwalona forma jąkania wczesnodziecięcego utrzymująca się w u młodzieży i w wieku dorosłym;

b) występuje u młodzieży i dorosłych;

c) w mowie występują powtórzenia, prolongacje i bloki w różnych miejscach w wyrazie i w zdaniu;

d) nasilenie objawów w mowie >3%;

e) powtórzenia: >2 razy;

f) prolongacje: >1 sekunda;

g) bloki: >1 sekundę, z napięciem.

V. ROKOWANIA

POZYTYWNE

• brak jąkania w rodzinie;

• płeć żeńska;

• objawy niepłynności trwają mniej niż 12 miesięcy;

• jąkanie pojawiło się przed 3 rokiem życia;

• w otoczeniu brak negatywnych reakcji;

• niski niepokój rodziców (dyskusyjne, bowiem rodzice zazwyczaj przejmują się problemem od początku zaistnienia);

• brak świadomości problemu u dziecka;

• brak innych problemów rozwojowych;

• objawy niepłynności stopniowo się wycofują;

• nie pojawiają się zachowania wtórne, negatywne emocje, świadomość problemu.

NEGATYWANE <1 i więcej – TERAPIA>

• jąkanie występuje w rodzinie;

• płeć męska;

• objawy niepłynności trwają więcej niż 12 miesięcy;

• jąkanie pojawiło się po 3 roku życia;

• jąkanie utrzymujące się u dziewczynek po 4 r.ż.;

• w otoczeniu negatywne reakcje;

• wysoki niepokój rodziców;

• świadomość problemu u dziecka;

• towarzyszące problemy rozwojowe (szczególnie dotyczące rozwoju mowy);

• objawy niepłynności utrzymują się na stałym poziomie lub nasilają się;

• pojawiają się zachowania wtórne (współruchy, reakcje emocjonalne);

• nasilenie prolongacji, pojawienie się bloków, stałe występowanie wielokrotnych powtórzeń dźwięków i sylab.

kontakt@literaigloska.pl

POWRÓT